Asbest                                       

Heiman dùrfde bijna niet te kijken. Hij hoopte dat hij zich had vergist; en hij ter verklaring van de onwaarschijnlijkheden er ditmaal geen anderen als getuigen bij hoefde te halen. – Intussen waren al zijn buren weggereden met hun auto's. – Vervolgens had hij eenvoudig een emmer water over het vuur gegooid en dat was het.
    Gele kleine vlammetjes waren het geweest, die lekten langs de randen van primulablaadjes, alsof hij een brandend wespennest in zijn tuin had. Het had hem zo weinig ernstig geleken, dat hij aan een verklaring eenvoudig niet was toegekomen, en zelfs in hevig lachen was uitgebarsten. Het rookte daar nu niet meer. – Dat was dan weer een winstpunt.
Toen hij even later weer in de buurt kwam, bonsde zijn hart als een machine, en ruisten zijn oren van opwinding. Daar, pal onder de vlierboom, waar een ring hardgele, bijna platgetrapte plantjes stonden. Maar er was niets afwijkends meer te bespeuren, niets dat er bij de rozeboom iets verbrand was. Een tovertuin – was dat de zijne niet?
    Moeizaam stond hij op, met enig inwendig kraken, de rug strekkend. Werd hij oud en stram, zodat hij daar steeds meer rekening mee diende te houden? Hij stond op de plaats stil om dit te overdenken, en keek het tuinpad af.
    Dromerig werden zijn gedachten. Het was toch wel heel vreemd. Had hij het verschijnsel bij de gemeentelijke autoriteiten moeten aanmelden? Geen moment twijfelde hij eraan dat dat vuur in zijn tuin echt was geweest en geen visioen van zijn ouderdom, aangesticht door acht verschillende medicijnen door elkaar.
    Weet je wat ik zou moeten doen? dacht hij. Een paar asbest handschoenen kopen! Voor het geval dat de noodzaak dringt verder in te grijpen.
    Enkel het plan om naar de stad te gaan verheugde hem opeens zo buitensporig dat hij volstrekt niet begreep waarom dat zo was. Geruime tijd geleden dat hij in de stad was geweest om iets te kopen, inderdaad. En nu die asbest handschoenen; – er waren weinig dingen zo nuchter die hem vanmiddag tot betere daden inspireerden, dan deze.
    Hij kleedde zich netjes aan, met lichte zomerbroek, (want het was zeer warm), een jasje van ordentelijke snit, en een pochet die nodig gewassen moest worden, vergewiste zich ervan dat hij geld genoeg in zijn zak had, en ging bij de halte op de bus staan wachten. Daar kreeg hij het idee dat het makkelijker was geweest als hij met de fiets was gegaan.
    Hij werd zo ongedurig dat hij bij de eerstvolgende bushalte alweer uitstapte. Toch had hij het goed gezien: de ijzerwinkel die hij zojuist gepasseerd was. Een paar uitgestalde ladders buiten en plastic emmers die dof glansden in de zonneschijn.
    – "Opheffingsuitverkoop," groot bord; zinken teilen, harken en spaden, tuingereedschap. Hij zag minutenlang geen mens nadat hij de winkel was binnengegaan, maar onverwacht toch nog stond er een jongen voor zijn neus, met een bekertje melk en een papieren rietje erin.
    "Asbest handschoenen? Wat moet u daarmee? Heeft u kouwe handen soms? Nee heer, dat lukt niet. Die mogen we niet meer verkopen. Asbest. Niet best. Kankerverwekkend." Hij knipte tot besluit met de vingers heel dichtbij Heimans gezicht en weg was hij weer.
    – Die is gek! dacht Heiman, terwijl hij naar de deur liep. Gelukkig had hij zich niet laten ontvallen dat een stukje van zijn tuin zomaar in brand had gestaan.
    Toen hij buiten stond ging de zon juist schuil achter een nieuw, hoog gebouw van grauw beton. Of misschien achter een lage wolk; dat was niet na te gaan. De ramen van het gebouw werden rood als glazen limonade. Het was windstil en weinig rumoerig. Alsof alle geluiden werden geabsorbeerd door de viltachtige laag die tegen de bewolking scheen te hangen.
    Hoe kan het al zo laat zijn, bepeinsde hij, terwijl hij op zijn horloge keek. – Ik ging om half drie van huis; dus de zon kan nog niet zo laag staan. Dan moet het tien over half vijf zijn. Hij hield in bij de zijstraat, ademde diep en brulde zo hard hij kon: "Zon! Even aandacht, ja?! Dit klopt niet! Dit is alles bedrog, zoals je zult meemaken!" Hij hoorde zijn stem echoën in het gebouw alsof dat leeg stond. Er was niemand op straat, zodat ook niemand verschrikt omkeek op zijn nutteloze actie. Hij besloot zich neer te leggen bij het feit dat de zon vandaag gewoon te vroeg was.
    De eerstvolgende winkel was er niet een voor gereedschappen, maar van huishoudelijke artikelen. Kachels, gastoestellen. Het rook daar ook naar. Heiman ging naar binnen. Na een paar minuten kwam dezelfde bleke jongen, die een melkpak in de hand hield, weer aanlopen.
    Nee, dacht Heiman. Ik moet me nu niet in de war laten brengen door zulke kleinigheden. Hij vroeg ogenblikkelijk naar de asbest handschoenen.
    "Wat? Alweer? zei de jongen enigszins geërgerd. "U bent hier daarnet ook geweest, blijft dat zo?" Hij zette strenge ogen op. "En wilt u nu zo goed zijn de zaak te verlaten?"
    Op het geluid kwam ditmaal ook een oudere man van achter uit de winkel. Hij had vlossig grijs haar over zijn oren en zag er uit als de eigenaar van de zaak. "Hij vraagt om asbest handschoenen," zei de jongen tegen hem, "ik heb al gezegd dat we die niet verkopen, maar hij is al meerdere keren terug geweest."
    "Ja wat wil je nou," zei de eigenaar met ongeduldig vertoon tegen Heiman, "wij hebben dagelijks tienduizend artikelen op voorraad, en nu vraagt je iets wat we niet hebben. En wat we waarschijnlijk ook niet krijgen! Vind je nou zelf ook niet dat dat iets oneerlijks in zich draagt? Een scheefgetrokken verhouding weergeeft?"
    "O, dan hartelijk bedankt," zei Heiman, "maar niet heus... Als even zoeken in de rekken ook al te veel moeite is..." Met moeite kon hij zijn stem onder bedwang houden; een woede was in hem opgestegen die hij amper kon onderdrukken, een woede die hemzelf ook niet geheel begrijpelijk voorkwam. Maar op tijd verliet hij de winkel, zonder groet, met een hoofd vol boze plannen, en zonder dat hij iets anders had gekocht.
    Toen hij weer buiten stond, was het vooral onrustiger geworden op straat. Auto's vlogen voorbij alsof ze achter elkaar aan zaten, en bromfietsen knetterden fatalistisch, allemaal dezelfde kant op. Maar de hemel, – de hemel was teer en sprookjesachtig lichtblauw, met wolken van doorschijnend roze; zo'n hemel had Heiman nog nooit gezien, behalve in de bioscoop.
    Maar hij wilde zich niet laten afleiden en zette een stevig looptempo in, telkens voetgangers ontwijkend. Hij moest dat echter spoedig opgeven doordat hij begon te hijgen. Het was ook zo warm...
    Vanuit de zijstraat naderde een kleine optocht. Was hem die eerder opgevallen, dan was hij die een stukje tegemoet gelopen. De voorste demonstranten droegen paars met gele zwarte-pietenpakken, ieder met een wijnrode sjerp rond de middel en hielden geborduurde vaandels schuin voor hun buik. Vlak achter hen reed een platte wagen; er stonden ronde houten kuipen op waarin kleine, roodachtige vuren telkens opvlamden en weer neersloegen.
    Niemand van het publiek lachte, – waarom zouden ze ook... Toch leek iedereen wel terdege doordrongen van de bijzondere situatie.
    Van tijd tot tijd blies een losse wolk van witte snippers uit een blinkend opgepoetste geelkoperen pijp over de toeschouwers heen. – "Asbestsnippers," mompelde Heiman. "Maar die branden niet." Toch deed hij onwillekeurig een stapje terug.
    "Die vuren branden al sinds vanmorgen vroeg," zei een moederlijke vrouw tegen hem zonder dat hij haar iets had gevraagd. "En die mannen! Ik moet zeggen: het gaat hen bovenmatig goed af. Let maar niet op hen. Ze zijn bezig gek te worden."
    Ze droeg een krans van rode rozen in heur haar als bij een Spaanse danseres, hoewel zij daar verder in geen enkel opzicht op geleek; eerder op een overdreven blondine. Heiman zweeg, waardoor het een beetje leek of hij het met de vrouw geheel eens was. Gelijk zag hij dat een politieagent op het plein fakkels uitdeelde aan degenen van de praalwagens. "Niet meteen aansteken hè," riep de vrouw. "Ze moeten de hele optocht mee."
    "Mevrouw..." zei Heiman. "Niet dat ik me ermee wil bemoeien, maar ik zie die mannen, en hoe ze vreemd met die brandbare spullen omgaan, dat is toch zeker allemaal koud vuur?
"Koud vuur bestaat niet," zei de vrouw gedecideerd. "Koud vuur?! Een onuitroeibaar misverstand! Vuur is per definitie heet."
    Uit het grote grijze warenhuis op de hoek, schoof nu een soort rood tapijt naar buiten, dat als je goed keek, gloeide en walmde. Een rechtopstaand veld van vuur, ongeveer zo groot als een voetbalveld, schoof langzaam de straat in.
    Kwam het door het op de radio veelbesproken zuurstofgehalte van de lucht? Want toen Heiman een sigaret wilde opsteken, schroeide hij direct zijn vingers, zo snel zoog het felle vuur de tabak in. "Tijd voor een kleine watersnood!" lachte een man die toevallig met zijn hond voorbijkwam.
    Maar in weerwil van de toenemende bedreiging gebeurde er niets anders dan dat de zon ineens uit de wolken tevoorschijn barstte.
    Men voelde steeds op afstand de hitte van een gloeiend vuur. En de lucht begon naar rook en vlammen te stinken.
    Maar dat was het dan ook wel zo'n beetje.
    Iemand die heel goed keek zag misschien verderop nog een klein bestelwagentje in brand staan.