 |
| Sunshine Tenochtithlan - 21:22 27-11-2008 |
|
|
~~~~~
Rozenschrijn
De vrouw schikt oude rozen om haar kind,
verlegt een plooi ontijdigheid, op zij
genegen wijkt de stof haar geest en vindt
een vlaag verbannen beelden, vlak erbij
omklemt haar hand opnieuw de harde rand
van 't bed, zo loos geslagen als ze toont
en vast niet weet wat ze nog doet, het loont
voorwaar niet meer te zoeken naar verband.
Ze weet zich uit beschikking ingelijfd,
verwacht niet langer nog een waardig eind
te komen met hetgeen zijn driften drijft.
't Is waar de geur van rozen met haar kwijnt,
het bloedend hart en kind allang verstijfd:
de wrake die haar wake smeulend schrijnt.
|
|
|
Reactie gegeven door Lilian_C - 10:46 01-12-2008 |
|
|
|
Sunshine,
Nee, het is zeker niet mijn leraar van destijds geweest die me het woord 'loos'heeft doen verbannen uit gedichten die ik schrijf. Het is het gevolg van de kritieken die ik gedurende jaren kreeg enhet beeld dat ik gevormd heb of al dan iets poëzie is of niet. En dat is het woord 'loos' zelden. Een slag om de arm houdend, want er is veel mogelijk.
mvg Lilian
|
|
Rozenschrijn - @ Lilian Caessens [2] |
|
Reactie gegeven door Sunshine Tenochtithlan - 01:55 01-12-2008 |
|
|
|
Graag verwijs ik je voor een belangrijk deel naar mijn repliek dat ik zojuist aan Papaver zond.
Dat je het woord ontijdigheid in gelijke orde schaart onder "oneindig, eindeloos, horizon" is mij onbegrijpelijk. Ik kan Lelieveld prima volgen in zijn (nog steeds persoonlijke) antipathie t.a.v. die ándere woorden, maar ontijdig(heid) past daar toch echt niet onder, is van een geheel andere orde, vind ik. Er zit nl. geen enkel oneindigheidsaspect in. Is daarmee van de zeer menselijke maat.
Dan: loos. Ik vind het een prachtig woord. Heeft zóveel betekenissen. Dat jij je dan door een leraar uit je jeugd laat toestaan dit woord voor eeuwig ;-) uit je vocabulaire te verbannen vind ik een oprecht verlies voor je. Voelt een beetje als het 'burnt child' syndroom en daamee een totaal onnodige capitulatie, niet alsnog genuanceerd door later verkregen kennis. Je moet het woord dan natuurlijk wél kundig toepassen. Van een kind van 10 is dat nog niet echt te verwachten. Van een volwassen en ervaren dichteres... wel toch?
loos geslagen betekent hier: leeg geslagen, alle (zin in het) leven er keihard (door hem) uitgemept (en bij het kind zelfs fataal).
De enorme irritatie die ik voelde over de in mijn ogen wat dommige perceptie van het woord ontijdigheid, zowel door jou als Papaver, heeft me overigens wel dezelfde avond ertoe aangezet een nieuw sonnet te schrijven, met als titel, je raadt het nooit ;-) Ontijdig. Het is enkele uren geleden alhier gepubliceerd.
Groetelijks!
|
|
Rozenschrijn - @ Papaver [2] |
|
Reactie gegeven door Sunshine Tenochtithlan - 01:23 01-12-2008 |
|
|
|
Wat doen oude rozen? Die verliezen hun bloem en kelkblaadjes; wat achterblijft zijn de harde stelen met doornen. Metafoor voor diepe pijnlijke herinneringen aan wat ooit eens schoonheid is geweest. Schoonheid van leven dus, nl. in het (eigen) kind.
Gezien je reactie en dat je er op geen enkele manier aan refereert maak ik eruit op dat je hetgeen er al aan comments eerder geschreven was niet tot je hebt genomen alvorens je eigen comment te schrijven. Anders had je geweten van het hoofdthema van dit gedicht (in mijn beleving en bedoeling dan).
Ik heb me dan ook mateloos verbaasd (en eerlijk gezegd ook knap geïrriteerd aan de onbekommerdheid waarmee je dat deed - totaal zo niet passend bij mijn beeld van de erudiete Papaver) over hoe je bent weggelopen met het woord ontijdigheid. Het is zó'n simpel woord, de zelfstandige vorm van ontijdig, hetgeen betekent: te vroeg, voorbarig, voortijdig, prematuur. Het gaat in dit sonnet duidelijk over intens verdriet en rouw om het ingrijpend verlies van een veel te vroeg ontvallen kind; verlegt een plooi ontijdigheid te lezen als: een kledingstuk o.i.d. dat het kind nog heeft toebehoord wordt door de vrouw iets van zijn plaats verlegd; of: uit de diepten van de herinnering, in hersenen die in plooien liggen in de schedel, komt door het rozen schikken aan dit altaar (schrijn) in de vrouw (overduidelijk de moeder) ineens uit één zo'n plooi de gedachte aan dat premature einde naar boven. Er zijn dus minstens 2 mogelijkheden van lezing: zij verlegt, c.q. een plooi verlegt.
Je gaat nog even onbekommerd verder met slecht lezen. Je citeert op zij / genegen wijkt de stof haar geest en geeft er een nogal beperkte spiegeling van "stof en as" aan. Zó jammer. Want wat er stáát is: dat haar geest, haar denkvermogen, ernstig gehinderd wordt door sufheid, een mist a.h.w., maar die op dát moment toch even wegtrekt en daarmee de geest en het denkvermogen een moment van helderheid geeft. genegen betekent: goedgunstig, helpend. op zij is het expres losgekoppelde opzij (klank!), vormt zo een stiekem enjambement met het opvolgende genegen, maar vertelt eigenlijk over (iets) op [de] zij[de] = zijkant dus; en dat iets is de verlegde plooi.
Maar laat ik stoppen met elke regel zo nog meer uit te gaan leggen. Laat ik volstaan met je te melden dat het je zeer zal kunnen lonen de moeite te nemen de vele verstopte taalgrapjes tot je te laten doordringen. Iemand op DT schreef daarom ook niet zomaar: "Het loopt schitterend, rijmt welluidend, suggereert tegenstrijdig, zet de lezer van het ene verkeerde been op het andere. Heel goed gedicht maar volgens mij is het een en al ironie." En dat klopte ook geheel met mijn bedoelde opzet (al is die ironie minder opzettelijk dan kennelijk gelezen). Hoe het jou dan zó gemist kan hebben is me een waar raadsel.
Het gedicht draagt voor mij vier verhalen, die elk bij afzonderlijke lezing terugvindbaar zijn:
1. De gevolgen van eerwraak; qua daad: a. in het verleden eens plaatsgevonden, b. in het nu plaatsgevonden. Zie verder één der comments van eerder.
2. De gevolgen van 'gewoon' huiselijk geweld; qua daad: a. in het verleden eens plaatsgevonden, b. in het nu plaatsgevonden. Zie verder één der comments van eerder.
In beide gevallen draait het om de specieke betekenis van het woord verband (str.2), nl. zowel o.a. betrekking alsook gaasdoek.
3. De gevolgen van religieuze twijfel. En daar kwam ik pas scherper op na lezing van jouw comment. Met de idee om in str.3 zijn te vervangen door Zijn.
4. Een betekenis die jij eraan ontfutseld hebt en die ik beslist aansprekend vindt: "de moeder die afscheid neemt van haarzelf, het kleine meisje of vrouw dat zij was [..]".
Jammer en voor mij onbegrijpelijk dat je de slotterzine als cliché leest. Het is iets dat ik als stijlfiguur altijd probeer te vermijden, er dan op 'betrapt' worden is dan toch op zijn minst iets dat me stoort. Graag zou ik van je horen in welke zin c.q. op welke wijze er vlg. jou cliché zou zijn toegepast.
Hartelijks en groet,
|
|
Rozenschrijn - @ Lilian Caessens |
|
Reactie gegeven door Sunshine Tenochtithlan - 00:42 29-11-2008 |
|
|
|
Ook jou zeg ik dank voor je uitgebreide reactie, complimenten en kritiek. Ik kan er zeker wat mee, ga het eerst eens goed overdenken allemaal en zal op een later moment met een repliek komen.
Groetelijks!
|
|
Reactie gegeven door Sunshine Tenochtithlan - 00:28 29-11-2008 |
|
|
|
Zeer bedankt voor je uitgebreide reactie, je complimenten en je stevige kritiek. Je hebt me heel veel stof tot overdenking gegeven en daar ben ik je bijzonder erkentelijk voor. Ik ga me eerst grondig beraden en zal op een later moment met een repliek komen.
Hartelijks en groet,
|
|
Reactie gegeven door Lilian_C - 00:03 29-11-2008 |
|
|
|
Hallo Sunshine,
Ik vind dat je een mooie openingsregels schrijft hier.
Het is een gedicht op zichzelf. Het beeld helder en ik als lezer heb er de ruimte om in je gedicht te verdwijnen en ben ik niet langer waar ik nu ben. Alsof je naar een zanger/zangeres kijkt, maar enkel de muziek ziet.
Dáár wordt het voor mijn gevoel poëzie, al is dat een breed begrip. Ik hoop, dat je begrijpt wat ik bedoel.
Daarna verlies ik het beeld, dat begint bij ontijdigheid...en de strofe gaat verloren..voor mij.
Het lezen gaat moeizaam..
Het tweede kwatrijn spreekt [gelukkig]meer tot de verbeelding en door e.e.a. te combineren ontstaat er het beeld van ziekte/ziekbed en een leven dat voorbij is, want voor mijn gevoel en dat zal aan de rozen liggen is hier sprake van een terugblik.
[Maar het woord loos...doe me denken aan mijn opstel toen ik een jaar of tien was. Ik gebruikte daar in ook het woord "loos". Het werd door de onderwijzer alszijnde een goed opstel uitgekozen en voorgelezen maar schoot in de lach omdat ik het woord "loos" gebruikt had.]
Daarna vind ik het taalgebruik niet mooi. Het is me te vaag, het wordt teveel een puzzel en dat zal aan mij liggen, het lezen kost me gewoon teveel energie.
Maar die eerste regel..ik lees ze vaker in je gedichten..en ik denk, dat dat meer the way is to go.
Woorden als b.v. oneindig, eindeloos, horizon, ontijdigheid, echter ....ik kan ze niet lezen zonder aan lelieveld te denken en zijn reactie op die woorden: wat is in hemelsnaam oneindig? Wat in hemelsnaam een horizon, kan je die ook eten? Uitrekken? Uitkleden?
De beelden, denk ik, die dit soort woorden oproepen zijn vage beelden. De woorden en de taal eromheen zou het gebruik van dit soort woorden dan ook moeten compenseren, zodat de vaagheid je gedicht niet compleet de overhand neemt.
Groet, Lilian
|
|
Reactie gegeven door papaver - 20:30 28-11-2008 |
|
|
|
ROZENSCHRIJN: in een schrijn van verwelkte rozen.
Hallo Sunshine
Ik heb allebei je sonnetten gelezen, maar voel mij iets meer geroepen om hier iets over te vertellen. Eerst wat hinderlijkheden, waar ik blijf aan hangen als aan een vishaakje. Vervelend, want je trekt maar harder en harder en het wordt alleen maar erger.
‘verlegt een plooi’ vond ik heel mooi, tot op het moment dat ‘ontijdigheid’ opduikt. Dat je als rechtgeaard sonnettenschrijver naar woorden zoekt die de jamben niet met voeten treden vind ik uitstekend. Maar er moeten wel degelijk raakpunten blijven. En dan komt er nog eentje achteraan: ‘op zij / genegen wijkt de stof haar geest’? De stof wijkt haar geest? Uit stof en as komen wij, en tot stof en as zullen wij wederkeren, maar wat jij hier probeert is uit geest nog een stuk stof te halen dat er nooit heeft ingezeten.
Gelukkig komt daarna een mooi beeld opdoemen die me even deze flaters doen vergeten: ‘en vindt een vlaag verbannen beelden’. Iemand die zacht het stof afdoet, en in de kast van haar herinneringen die oude weggestopte vergeelde foto’s terugvindt. Mooi.
In strofe twee neemt je sonnet alle tijd, en dat mag. Je krijgt tenslotte 14 regels om het allemaal opgebouwd te krijgen. Niet dat ik hier meteen wild van word, maar de laatste regel vind ik uitgesproken prachtig. Hij vat zowat een halve eeuw leven samen: het loont om niet meer te zoeken naar een verband. Het is er niet geweest, en zal er ook nooit meer zijn. Het is beter alles te laten voor wat het nog eventueel wil voorstellen, niet veel, maar daar kunnen we mee leven. Het is een levenshouding waar ik niet nee tegen zeg. Een beetje de tanden op elkaar, en dan voorzichtig verder knarsen door het leven. Wat ik hier stiekem ook lees zijn tekenen van dementie, al weet ik niet of dat ook je bedoeling was.
De chute: hier zit venijn in het sextet. Eerst dacht ik: alweer verkeerd vanwege sonnettendrift. Maar eigenlijk kun je ‘te komen met hetgeen zijn driften drijft’ ook lezen als bijna aanranding. Ik las eerst: ze verwacht niet langer aan een waardig eind te komen door zijn driften. Mijn tweede lezing corrigeerde mij, liet mij meer mogelijkheden tot interpreteren.
Het einde van het sextet vind ik erover. Het cliché wordt niet gemeden, en het doet je gedicht niet goed.
Waarom heb ik eigenlijk hier zo lang mijn uitleg zitten doen. Omdat er toch een betekenis is ingeslopen die ik mooi vond. Ik las het hele gedicht ook als een overlijden van een kind, en de moeder die daardoor op wraak belust is, vanwege verkeerd of foutief vaderschap. Maar net zo, en nog veel belangrijker las ik het als de moeder die afscheid neemt van haarzelf, het kleine meisje of vrouw dat zij was, en die nu, door al dat geleef, tot de conclusie komt dat niets nog nodig is, dat het allemaal niet meer uitmaakt. Een afscheid aan haar zelf, lief kind die ze ooit was. Een gedicht die voor laat zien dat het moeite was. Maar niet de moeite!
Daarom dus.
groets,
paps
|
|
Rozenschrijn - @ Winterjong |
|
Reactie gegeven door Sunshine Tenochtithlan - 18:05 27-11-2008 |
|
|
|
Ze weet zich uit beschikking ingelijfd had de bedoeling dit aan te duiden: gearrangeerd huwelijk.
Maar ook (de gevolgen van) huiselijk geweld is in dit gedicht herkenbaar. Het gedicht heeft daarom, hoop ik, voldoende in zich om ook zonder die extra kennis (i.c. eerwraak) zelfstandig te kunnen staan (het is slechts een diepere laag). En gezien de reacties totnogtoe (hier en elders) lijkt dat vooralsnog aardig geslaagd.
|
|
Reactie gegeven door winterjong - 17:54 27-11-2008 |
|
|
|
eerwraak?
dat... maakte ik er niet uit op.
|
|
Rozenschrijn - @ Winterjong |
|
Reactie gegeven door Sunshine Tenochtithlan - 17:41 27-11-2008 |
|
|
|
Dank voor je bezoek en je buitengewoon lovende reactie!
Het thema van dit gedicht is eerwraak, een maatschappelijk verschijnsel dat me ten zeerste verdriet doet en tegelijk ten zeerste boeit. Ik heb me daarbij afgevraagd hoe een moeder die haar kind (waar ze hoe dan ook intens van houdt, want zo zijn moeders) heeft zien worden geslachtofferd hieraan dat in zichzelf in het stille zal beleven. In het stille, want natuurlijk mag ze niet in opstand komen, kent ze haar plaats in die masculiene en bekrompen wereld. Hopelijk zal het treurige verschijnsel van de eerwraak ooit tot het definitieve verleden gaan behoren.
Hartelijks en groet!
|
|
Reactie gegeven door winterjong - 11:00 27-11-2008 |
|
|
|
heel intrigerend, sunshine.
hij is af, en zeer doorwrocht, lijkt me.
misschien voor mijn smaak een overdreven moeilijke syntax, allemaal grammaticale omkeringen die het lezen moeilijker maken. terwijl je eigenlijk een heel simpel, ontroerend beeld neerzet.
sterk, in elk geval.
|
De gedichten die ingezonden zijn op de website van de lettertempel en e.v.t. toekomst projecten die gekoppeld zijn aan de lettertempel blijven ten alle tijden eigendom van de feitelijke auteur van het gedicht. Zonder toestemming van de feitelijk auteur mogen de gedichten niet gebruikt worden voor andere doeleinden dan lezen op deze site en indien hier toestemming voor gegeven is door de feitelijke auteur het uitgeven van de gedichten door lettertempel zelf. Mocht er sprake zijn van misbruik van de content en de gedichten die gepubliceerd zijn op deze site door wat dan ook dan zullen er hoe dan ook (in samenspraak met de auteur) stappen worden ondernomen.
|
|
