Déjà vu - slot


Het gespeelde mocht dan de aandacht trekken, bizar van zetting zijn, eventueel afkomstig uit de nalatenschap van een gerenommeerd componist, hetgeen ik overigens betwijfelde – de argeloze toehoorder werd er in geen geval vrolijker van.
    Ik zag nu dat in een zijwand een deur, van minstens drie manslengtes hoog, traag openging. Erachter stonden zes dragers klaar, in zwarte kostuums en met zwarte hoge hoeden op; ze zetten zich op een miniem teken van de eerste statig en synchroon in beweging. Nu begreep ik het: het was een dodenmars die het orgel speelde. De dragers draaiden met de kist tussen hun hoofden het middenpad op, en gleden voorbij als drijvend in water.
    Ze zetten de kist voorzichtig op een baar; hun hoeden namen ze precies gelijk af. Er waren geen andere toeschouwers, waaruit ik concludeerde dat het geen belangrijk persoon was die ten grave werd gedragen. Maar wie was het? Ik moest de neiging onderdrukken om het deksel op te tillen en te kijken.
    Maar twee seconden later wist ik heel goed wat hier plaatsgreep. Het moest mijn bewaker zijn die in de kist lag. Die ik dodelijk moest hebben getroffen met mijn harde aanval.
    Iemand van het leven beroofd had ik nog nooit, zoals de meeste mensen dit nog nooit bij de hand hebben gehad. Het koude zweet brak mij uit. Ik had gelezen dat bij kopstoten het makkelijk mis ging bij een dunne plek in iemands schedel... meestal was zoiets helemaal niet bekend. Ik mocht hopen dat als dit aan het licht kwam, mijn betrokkenheid niet kon worden bewezen.
    Het orgel zweeg ineens, – niet omdat de mars was beëindigd, maar omdat, zo scheen het, er iets kapot was of het pijpwerk niet langer functioneerde.
    De dragers bleven echter met zes in het gelid staan, onbeweeglijk, hun gezichten strak gericht op het orgel; alles volgens het ritueel dat zij leken te hebben ingestudeerd. Niemand van hen lette op mij. En daar begon de mars opnieuw, al had het geluid nu meer weg van een amechtige stoomlocomotief die op het punt staat te ontploffen.
    Ik werd langzamerhand kalmer. Hoe langer ik er over nadacht, hoe onwaarschijnlijker het werd dat het met mijn aanslag te maken had. Zo vlug kon deze begrafenis niet zijn georganiseerd...
    Terwijl ik hierover nog nadacht zag ik aan de zijhoeken van het orgel, op de plaats van de dunste pijpen met de fluittonen, kleine vlammetjes die op wapperende gaspitjes leken, geel en fletsblauwig in doorzicht. De doodsdragers scheen dit te ontgaan; ze verroerden zich niet, hielden de blik onbeweeglijk op het orgel gevestigd.
    Een gloeiende muur van hitte begon op mijn koortsige voorhoofd en wangen af te stralen. Ik werd bang dat de hele wand in een ritselende laag van vuur zou veranderen en, vooroverhellend, zich bovenop mij zou storten. Wegvluchten lag voor de hand, een lage deur aan de zijkant stond al open alsof het afgesproken was.
    Ik stond in de buitenlucht. Maar dit landschap vertrouwde ik niets; deze drassige, half ondergestroomde kuilen van koolsintels die mij van het bredere water scheidden. Ik vroeg mij af hoe ik ooit nog bij mijn fiets moest komen.
    Was ik van nature niet zo voorzichtig, dan was ik nu zonder verwijl de gevarenzone weer in gelopen, zonder paniek langs de springstoffen en de schietende terroristen gewandeld, en had ik dwars door zalen en gangen de reddende route terug naar de kade met spelend gemak hervonden. Maar ik durfde niet; want met het beoordelen van risico's kan ik niet omgaan; dat is een aangeboren tekortkoming, dat weet ik van mijzelf maar al te goed.
    Ik keek om; uit sommige ramen van de gebouwen braken kleine vlammentongetjes. Ik was bang dat het niet lang meer zou duren of het vuur zou het kruit bereiken en alle gebouwen de lucht in vliegen.
    Meteen hoorde ik gekrijs en zag de paarse vogel die eindelijk de weg naar de vrijheid had hervonden. Hij wiekte omhoog en verdween achter de grijze daken.
    Uit andere deuren persten zich werkers naar buiten, ze hadden vuurrode gezichten, alsof ze te lang in de zon hadden gezeten. Ze knielden aan de waterkant en schepten met handenvol water op om hun voorhoofden en wangen af te koelen.
    Wat zij niet bemerkten was dat laag boven hen een rode gloed aan kwam drijven. Er waren draderige krullen van roet in, als van in de war geraakt zwart naaigaren en steeds meer. Ik wist niet wat het was; ik had dit nog nooit gezien.
    Ik twijfelde geen moment: ik moest hier onmiddellijk weg. Ik keerde mij vol weerzin om naar het moeras en liep plompverloren het water in.
    Dadelijk zakte ik tot mijn middel weg in het sliertige, kronkelige groeisel. Modderbellen van stinkend zwavelwaterstof braken uit. Het water was niet koud, eerder lauw, wat mij zeer verwonderlijk voorkwam. De eerste minuten vreesde ik nog dat verborgen onderwaterdieren mij gemeen zouden bijten, maar een keuze had ik niet. De stank was ondraaglijk nu het water in beweging kwam; maar het moeras werd tot mijn opluchting niet dieper. Ik kon de hele tijd vooruit waden en daardoor het onheil van de fabrieken steeds verder achter mij laten. Het weer veranderde ook; de hemel werd zwaar alsof het zou gaan regenen. Het werd nevelig en kil.
    Achterom kijken deed ik niet omdat al mijn aandacht nodig was om op de been te blijven.
    Na enige tijd ontwaarde ik aan de rechterzijde een rij donkere contouren. Toen zag ik dat deze van bekende gebouwen waren. Inderdaad, de rode vemen die mij eerder in de ochtend nog zo hadden betoverd, – geen twijfel mogelijk, het waren dezelfde. Tegelijk zag ik de aloude open, driedelige toegangspoort tot de kade.
    Toen ik mij daarvan eenmaal had vergewist, waadde ik zo snel mogelijk naar de kant en kroop vooroverliggend het water uit.
    – Daar stond mijn trouwe fiets, precies zoals ik hem had achtergelaten, met het geelkleurige pakket nog op de achterdrager.
    De zon brak even door. Een moment leek het of alles weer van voren af begon, ik opnieuw door de poort zou gaan teneinde de tocht over de veemkade af te sluiten met de onopgehelderde begrafenis. En het hele avontuur zich zou herhalen.
    Misschien was dàt het voorspellende gevoel dat mij de hele tijd zo bezighield, waarvan ik nog steeds niet wist waar het vandaan kwam... Maar ik wilde het hoofd niet meer breken over zinloze speculaties.
    Ik keek voor het laatst achterom in de richting van de vemen. Er was nog helemaal niets van brand te zien, en er deden zich ook geen schoten of explosies meer voor.
    Ik greep het stuur van mijn fiets; en nog druipend en stinkend van het moeraswater sprong ik in het zadel en reed pijlsnel door de triomfpoort weg.